PantaInfo n°10 - 26 de març dau 2012

PantaInfo, l’informacion setmaniera dau País Nissart e Alpenc

26 de març dau 2012

PAíS NISSART E ALPENC

1/ Actualitat política :

Dissabta passat, lo 24 de març, èra à Nissa lo jorn de l’anexion dau Comtat de Nissa da França. Per aquelu que son banhats en la propaganda istórica franchimanda, es un jorn de fèsta. Per aquelu que conóisson ben l’istòria de la Contea, es un jorn de duèlh, signe de l’infamia, simbolisada da un plebíscito comparable à l’Anschluss austriaco dau 1938. Organisat da Napoleon lo Tèrço, sota l’autoritat e lo contraròtle d’una armada d’occupacion estrangiera, aquesto plebíscito èra naturalament faussificat. Si pòu alora demandar à que legitimitat li autoritats francesi fan referença per far aplicar li lèi de la república francesa sus lo territòri dau Comtat de Nissa ? Pichin rapèl istórico : mentre l’acte de la Dedicion dau 1388, lo Comtat de Nissa pilhèt coma protector lo Còmte de Savòia en precisant que sacrifiqueria minga dei sieu prerogativi de la sieu sobeiranetat e que s’una clàusola d’aquesto contract siguesse rompuda, pilheria tornamai la sieu plena independença. La Chambra de Nissa rapelèt aquelu fachs au Reiaume de Sardenha en lo 1851. En l’encastre dei acòrdis dau 1860, lo Rèi de Sardenha podia cèdre que lu territòris que li apartenàvon personalament, cen que foguèt pas lo cas dau Comtat de Nissa. L’escrutin per lo ratacament de Nissa à França foguèt criticat da Garibaldi e Laurenti-Robaudi, deputats au parlament de Turin, en causa de la sieu irregularitat e dau fach que foguèt organisat per una foarça militària ocupanta alora que lo territòri siguèt encara ligat au Reiaume de Piemont e Sardenha, potença encara existenta e reconoissuda dai potenças europeï despí lo tractat de Viena dau 1815. En mai d’aquò, l’anexion foguèt criticada da Englatèrra, Russia e Soïssa. Li eleccions de febrier dau 1871 donèron ganhanti, sus lo territòri de la Contea, li tièras separatisti. Per anular aquestu resultats, França mandèt la sieu armada per reprimir la populacion. Enfin, lo tractat de Turin foguèt abrogat en lo 1940. França a pas fach registrar ai Nacions Unidi lo tractat de París dau 1947, de paur d’èstre obligada d’en respectar li clàusolas, notantament tocant la zòna nèutrala e franca de Savòia.

2/ Actualitat economica e sociala :

Non podèm ignorar lu perilhs que constitúon la cortiva dau gaz de sistre, pas mai que l’absença de solucion tecnologica tocant lo retratament e l’estocatge dei rementas nucleari. Una novèla folia vèn d’arrivar : faire de recercas en vista d’una cortiva de ressorça petroliera en Mediterrànea à la larga de Marselha. Se lu accidents fondamentaus en matiera de nucleari son manco numerós, es pas parier per aquelu que son arrivats ai platafòrmas en mar. Pensar que se si debana un accident, la coasta mediterrànea n’en subirà manco li conseguenças, de Ligúria ai calancas de Cassís, en passant per Còrsega e lo Mónegue, non repaua sobre la rason mas l’ideologia : « Sieu lèst à tot per non mancar de benzina per la mieu veitura. » Mas la Mediterrànea, un dei breç dei civilisacions de l’umanitat, es un sistema clavat e frale, foarça exposat ai terramòtos. Ensin, lo 8 d’abriu que vèn, si debanerà à La Seina-sus-Mar una granda manifestacion contra aqueu projèct caluc. De bus partiran de Nissa per li si rendre. La Contea de Nissa es concernada. Si manda alora un apel per fins que toi poàscon participar à-n-aquesta accion. Per mai d’informacions, una partença es organisada en autobús, au tarif de 12 euros, ò 8 per lu estudiants e caumaires. La reservacion es obligatòria e si fa fins au 1er d’abriu. Si pòu escriure per e-mail à nicole.chelli@gmail.com ò sylvie.bonaldi@gmail.com. Dau senon, si pòu sonar au 06.50.25.69.01 ò 06.88.38.29.29.

3/ Actualitat curturala :

Dissabta lo 24 de març passat, l’associacion Nissart Per Tougiou a organisat en lo sieu local dau Trident un concert único dau grop Lo Mago d’en Casteu, d’un biais inedit : una formacion à quatre sensa electricitat.

L’endeman, lo diménegue 25 de març s’es debanada en Cimiés lo tradicional festin dei Cocordons. Aquesto festin pilha lo sieu nom dau mercat que si debanava sus la plaça de la glèia denant lo monastèri de Cimiés. Lo cogordon es un liume de la familha dei cogordas e que non si pòu manjar. Vengut au sècolo 16-en, siguèt foarça lèu adoptat dai Nissarts per li sieu qualitats particulièri. Impermeable après aver secat au solèu, es sovent utilisat coma aise de coïna. Aqueli formas originali anímon lu meisterants d’art. Soventifés pintat, es finda entalhat de motius geométricos e d’entessaduras que li dónon una dimension estètica e decoroa. Lu musicants descuèrbon ensin en aqueu liume pas coma lu autres, una foarça capacitat musicala. Contunha d’ensoflar musicants e artistas nissarts que mantènon e revíson la tradicion dau cogordon.

OCCITÀNIA (pàgina especiala per Tolosa)

L’actualitat dei doi darrieri setmanas de març serà estada rica en eveniments per Tolosa. En promier, d’eveniments foarça tràgicos emé li tuarias de la setmana passada. En segond, ben segur, la manifestacion « Anèm Òc ! Per la lenga occitana », prevista mai d’un an fa, e de que n’en parlam despí de setmanas.

Despí lu assassinaments tràgicos de la setmana passada, Tolosa es en duèlh. Après aver tuat de sang frèi tres sordats, un mòstro sanguinós e sensa ànima a abatut sensa pietat un òme e tres pichoi inocents. La sieu soleta motivacion èra l’òdi e lo fanatisme. Li memi motivacions qu’animàvon lu SS en lu camps de la moart, ò lu comissaris políticos estalinencs ò lu Cmèrs Rotges de Pòl Pòt. Una tala orror s'amerita minga justificacion.

Lo divèndres 23 de març passat, en l’encastre d’aquelu eveniments tràgicos, li èra una manifestacion silencioa de la populacion tolosana, emé una granda bandaròla escricha en occitan, en francés, en arabo, en ebrèu, en englés e en persan. La pressa francesa a presentat l’occitan en quarta posicion alora qu’èra en promiera. Aquel òrdre inversat seria lo signe d’una volontat manifestada de relegar la posicion de l’occitan au folclòre ?

En lo sieu darrier comunicat, la Coordinacion « Per la lenga occitana » pilha granda part à la pena dei familhas tolosani, esclapadas dai eveniments de la setmana passada. Aüra, la mobilisacion per lo 31 de març es mantenguda. Si rescontrerèm doncas toi dissabta lo 31, au mai tardi à doi oras dau predinar, en plaça de l’Euròpa. Mai que mai, si manda l'apèl à la mobilisacion d’Occitània tota per li lenga regionali. Li autri manifestacions seran previsti à Quimper (per lo breton), à Aiacco (per lo còrso), à Estrasborg (per l’arsacian), à Perpinhan (per lo catalan), à Baiòna (per lo basco), segurament en Martínega, Guiana, Reunion e bessai meme à Amians (per lo picard) e Peitieus (per li lengas d’Òil). S’aspèron de desenaus de miliers de manifestants per la defensa dei drechs curturals. Un collectiu s’es mes d’acòrdi sus doi temas comuns : una lèi per li lengas e curturas e doncas la modificacion de la Constitucion e la ratificacion de la Carta Europèa dei lengas regionali e minoritari. Per l’occitan, Tolosa parlerà de curtura : un vilatge occitan serà installat en plaça d’Euròpa à comptar de 10 oras e mièja. A doi oras dau predinar, la manifestacion parterà d’aquesta plaça per rajónher la plaça dau Capitòli per lu bolevards. Un concèrt dei grops Nadau e Lo Còr de la Plana si debanerà à partir de 6 oras de sera.

INTERNACIONAL

1/ França

Après la tuaria de Tolosa e la destruccion dau criminal, una polémica s’es duberta à prepau de l’eficacitat de la polícia en la lucha contra lo terrorisme, maugrat li justificacions dei autoritats. Ensin, lo prefèct Crestian Prouteau, fondator dau GIGN, a criticat l’operacion, menada segond eu sensa esquema tàctico precís. A-n-aqueli críticas si son ajonchi li declaracions d’ancians responsables militaris e de seguretat israelians. Si podèm demandar perqué la milhora unitat de polícia non a acapitat à arrestar un òme solet ? Perqué a provat de l’agantar au sieu e non d’asperar que soarte per li tendre un trabuquet. Perqué lu policiers non li an mandat de gaz lacrimogènes per lo forçar à sortir ? Perqué an asperat tant d’oras per l’abatre alora qu’èra solet e avia manco ostatges ? Pèjor : lu servicis de rensenhament francés sabíon que l’assassin èra conoissut e ficat per li sieu tendenças radicali e lu sieus viatges en Paquistan e Afganistan. En mai d’aquò si trovava sus la tièra negra dei personas à cu lo vòl èra forabandit ai Estats Units. Si pòu constatar que l’operacion dei foarças de polícia francesi èra un escac vertadier.

2/ Euròpa

En Macedònia, lu acòrdis d’Ohrid dau 2001, qu’an mes fin ai tensions qu’opauàvon lu Macedonians e lu Albanés, non si son revelats coma una solucion durabla per aquesto pichin país balcànico. Lo dimècres 14 de març passat, de garrolhas entra li doi comunitats an menat à d’afrontaments violents denant d'una partida de fotbòl. Coma lo sàbon, li confrontacions esportivi veïcúlon soventifés de rivalitats e fins finala d’òdis entra pòbles. Siguèt lo cas dau mach qu’opauèt lo Vardar, lo líder dau campionat macedonian de fotbòl, format principalament de Macedonians, e lo Shkëdija, campion de l’an passat, format sobretot d’Albanés que son oficialament de ciutadans macedonians. Es pas lo promier còup que de machs de fotbòl provócon de violença grèvi entra Albanés e Macedonians : la ministra dau Dintre de Macedònia, Gordana Iancolòvsca, rapèla que despí tres mes si son ja debanats 25 combats seriós à motivacion étnica, emé moarts e ferits. Independenta despí lo 1991, Macedònia es jamai estada un estat independent fins à aüra : dau sècolo 14-en au sècolo 19-en, èra una colonia otomana, pi, au principi dau sècolo 20-en, faía part de Serbia denant de devenir una república de la Federacion Iogoslava. Encuèi, l’identitat macedoniana es negada dai Bulgars que considèron lu Macedonians coma lu sieus, dai Grècos per cu Macedònia es lo nom istòrico d’un ancian espaci elènico foarça important en referença à Alexandro lo Grand, e dai Albanés que represènton 20% de la populacion e que pantàion à-n-una granda Albania. L’independença de Kòsovo despí lo 2008 a encoratjat lu vesins albanofònes de Macedònia à favorisar lo camin de l’autodeterminacion, soleta via possibla per una vertadiera patz en la region. Tant que la Comunitat Internacionala impauerà de traçats de frontieras arbitraris sensa prestar minga atencion ai asperacions dei pòbles, tant que contunherà de defendre aqueli frontieras au nom de l’integritat de nacions que son soventifés de peadas d’ancians empèris colonials, non cau esperar que li serà d’estabilitat en lo Monde.

3/ Monde

Turquia : 87% dei Curdos son favorables à-n-un referendum per decidre dau futur de Curdistan. De que 49% son per una autonomia democràtica, mentre que 19% voàlon l’independença. Una granda majoritat soeta que lo curdo sigue declarat lenga oficiala. Enfin, 43% dei enquistats regíton li accions de la resistança dau PKK, mentre qu’un quart si moastra favorable. Aquesta enquista s’es debanada au moment dau Neuròz, la fèsta de l’an nòu curdo que representa una dei celebracions mai conoissudi e emé una dei significacions mai polítiqui. Es per aquò qu’aquesta celebracion es forabandida despí d’annadas e s’acaba generalament da d’afrontaments. Aquest an, lo principi d’aquesta celebracion, lo 18 de març, s’es acabat da de tàpols entra lu manifestants e la polícia, emé de desenaus d’arrestacions e un moart : un militant dau partit BDP batut à moart da la polícia. En Iran finda, la celebracion non es autorisada dau govèrn. Irac es lo solet país en que lu Curdos aprofíchon d’una reala autonomia e poàdon liurament festejar lo sieu Novèl An.

ESPOART

Mach nul sensa glòria per l’OGC Nissa lo dissabta passat, contra una equipa de l’OM sensa genia. Es tot cen que si pòu dire sus d’aquesto rescòntre minga interessant. Pura, li estatísticas dau mach fan paur à vèire : 56% de possession dau balon e 16 corners per Nissa contra doi per Marselha, 39 centres contra dètz. Pèjor : 4 tirs quadrats e zèro but per Nissa, un tir quadrat e un but per Marselha. Encara pèjor : lu aiglons an jugat tota la segonda partida en superioritat numérica, son lu Marselhés qu’an dubèrt l’escòre, e lu Nissart an poscut marcar unicament per penaltí, transformat da Fabian Monzon, defensor… e milhor butaire dau Gim…

METÈO

Lo temps serà ensolelhat tota la setmana, emé de temperaturas auti, entra 16 e 19 grados en jornada.