PantaInfo n°28 - 29 de genoier dau 2013

PantaInfo, l’informacion setmaniera dau País Nissart e Alpenc

29 de genoier dau 2013

PAÍS NISSART E ALPENC

1/ Actualitat política e economica

Lo dimècres 23 de genoier passat, l’associacion « Terra Segurana » organisèt un acamp sus lo tema de toi lu problemas ligats à l’Operacion d’Interés Nacional sus la Plana de Var, ensin que dau novel estadi. Tra lu convidats figurèron de personalitats importanti, de que Joan-Marc Concas, president dau Conseu General dei Aups Marini, Manuela Gaziello, conselhiera municipala, Celina Orengo, advocada e Gile Zamolo, president de l’associacion dei suportaires de la BSN 85. Reportatge. [entrevistas de Celina Orengo, Manela Gaziello e Gile Zamolo]

Lo dijòus 24 de genoier passat si debanèt à la Maion dei Associacions un acamp de trabalh sus la futura classa bilinga de Sant Ròc, ensin que sus li avançadas e dificulatas de l'ensenhament de l'occitan à Nissa. Siguèron presents l'eurodeputat ecologista Francés Alfonsi e Pèire Costa dau Partit Occitan. Reportatge. [registrament de l'eveniment]

2/ Actualitat curturala

Dissabta passat si debanèt la 11a dictada occitana organisada dau Centre Cultural Occitan – País Nissart e Alpenc, à la Maion Culturala Nissarda dau Trident, local de l’associacion Nissart per Tougiou. L’eveniment èra un pròpi grand succès : participèron à la dictada 31 escolans dei diferents cors prepauats dau CCOc, li èron finda d’escolans de Nissart per Tougiou e d’autodidactes. La ganhanta d’aquest an èra Teresa Lerer, una escolana dau CCOc que ven dau cors dau CEDAC de Sant Antòni. Lu doi autres laureats, segonds ex-aequo, siguèron Crestiana Poletti e Enric Isoardi, finda dau cors dau CEDAC de Sant Antòni. Après la dictada, li èra la projeccion d’un film sus Garibaldi, mentre que lu professor corregésson li copias. Pi li auguèt la remesa dei copias e dei diplòmas. La dictada si faguèt sus d’un poèma d’Alan Gasiglia, professor de Nissart au CEDAC de Cimier, e qu’assegurava la lectura. Reportatge. [lectura dau poema da Alan Gasiglia]

Lo diménegue passat si debanèt en la plaça Sant Ròc à Nissa lo 24en Campionat dau Monde de mandar de Palhasso. La manifestacion, organisada dau Centre Cultural Occitan – País Nissart e Alpenc, èra un pròpi beu succès e acampèt totplen de monde : 27 equipas participèron au campionat. Lu campions èron : la chorma « FC Barcelona » de Tunisia per la categoria dei pichoi, « lu Liberians » de Còrsega per la categoria ado, e lu « Black Birds » d’Itàlia per la categoria adultes. Reportatge. [Registrament de l’eveniment]

OCCITÀNIA

1/ Actualitat política

Mobilisacion populària de sosten à Francés Thonier. Lo 11 de novembre passat à Foish, après la ceremònia estatala au memorial dei moarts, Francés Thonier, un militant libertari de 70 ans, cremèt doàs bandieras tricolori en cridant : « Visca Occitània ! A bas l’estat francés ! ». L’arrestèron sus lo còup. Lo jutgèron lo 18 de decembre e, dimarç passat, si rendèt lo jutjament : es condamnat à pagar 1.400 euros, sigue 300 euros per aver refudat lu examens d’ADN, 1.000 euros per otratge à la bandiera, e 400 euros per li doi bandièras. Thonier, un òme de 70 ans à la retirada, risca d’intrar en preson se pòu pas pagar aquela soma. La sieu accion provoquèt un foart sosten populari dins lu mitans libertari e occitanistas. Lo jorn dau jutjament, davant la cort de Foish, tra li bandieras occitani, si remarquèt de drapeus dau Partit Occitan, dau Partit de la Nacion Occitana, de Libertat e de la CNT ariegesa. Aqueu sosten, aüra si convertisse per l’ajudar à pagar la condamnacion. La CNT 09 (la seccion de la CNT dau despartiment d’Arièja) possede ja un compte bancari e si prepaua de collectar li ajudas per pagar aquela multa. Si pòu mandar de chècs à : CNT 09, 11 plaça Georges Duthil, 09000 Foish. Sus lo chèc, cau escriure « François Thonier » per que li somas sígon afectadi à l’afar de la sieu condamnacion. Dau sieu costat, d’autri associacions occitanisti son a metre lo sieu numèro de compte à disposicion, tamben per collectar de sòus per pagar la multa de Thonier.

2/ Actualitat economica e sociala

Dissabta passat, de vèspre, un vintenau de personas convocadi da Libertat s’amassèron à l’entorn dau peatge de Lescar (en Bearn) e durbèron li barrieras per laissar passar li autos à gratis. Li bandaròlas dei acampats portàvon un messatge de solidaritat per lu bretons en protèsta contra lo projècte de l’Aeropoart Internacional dau Gran Oèst, que si vòu bastir dins la municipalitat de Kernitron-al-Lann (Noastra-Dama-dei-Lanas, en Bretanha). Protestàvon finda contra lo grope industrial Vinci, partenari privat d’aqueu projècte faraonic que fa polemica e que, segond lu manifestants, es inutil. Lu manifestants criticàvon finda la construccion d’una nòva autostrada entra Pau e Auloron (en Bearn). Vinci es un grope industrial francés e es vengut la promiera societat dau Monde en la bastison e gestion d’infrastructuras de transpoart, d’estradas, d’autostradas, de camins de fèrre e d’aeropoarts. Lo bastiment d’aquel aeropoart es vengut un conflicte político important per lo govèrn francés. A la fin dau mes de novembre, la polícia entrèt dins l’airal que l’aeropoart ocuperà, e dont despí quaucu mes s’èra creat un campament embé de volontaris per empedir lo començament dei òbras. Aquela protèsta contra aquel aeropoart en Bretanha non es la promiera que si debana en Occitània. Lo 16 de novembre passat, la comuna de Juèsa (en Cevenas) organisèt d'actes de sosten à la lucha dei bretons, e lo 27 de novembre, quauqui 90 personas ocupèron la maion de la comuna de Milhau (en Causse de Larzac).

3/ Actualitat curturala

Despí lo 1605, « lu moliniers » duèrbon coma cada an lo Carneval de Limós (Rasés), un dei darriers carnevals tradicionals d’Euròpa, lo mai long, de tot segur (doi mes e mièg) per tuar l’ivèrn en mandant pàisser toti li convencions, per li cambavirar li ierarquias e lu usatges ben tròup soventifés faus e ipocrits. Mas festejar Carneval à Limós procede bessai ben de costumas denembradi, pagani, cen que jamai degun non porrà probar, estant que Carneval aparten au pòble e non ai bibliotècas ! D'unu sabents li auran cercat de simbolicas ò sobrevidas d’ipotetiqui celebracions bacanali. Sabèm pas s’es ver ò non, mas cen qu’es segur, es qu'aquelu que li s’abandónon, si trúfon ben pron dei consideracions intellectuali. Fan fèsta, dànçon e si ríon, traç que possible, e ren de mai. La música li ten una foarça populària, rienta e embelinanta. Qu’aquò sigue clar: Carneval non es un espectacle, mas una fèsta. A Limós, li es minga espectators mas solament de gents que fan fèsta. Après la sortida dei Molinièrs lo 6 de Genoier passat, siguèron lu Pichoi e lu Taps que faguèron lo torn de la plaça lo 12, pi lu d'Aragon l’endeman. Li Codenas e lu Estabosits lo 19, mentre que lu Arcadians s’encarguèron, lo 20, de tastar la blanqueta ai mila caires de la plaça. Per acabar lo mes de Genoier, lu Mainatges e lu Companhs dancèron lo 26 e aquelu dau Poant Vièlh lo 27. En febrier, lo Carneval contunherà fins à la sieu clavadura lo 17 de març.

INTERNACIONAL

1/ França

Lo dimarç passat, arrestèron lo menaire d’una dei tres activistas curdi assassinadi lo 9 de genoier, que la polícia francesa acusèt d’èstre implicat dins lo crime. L’acusat neguèt aver una implicacion emb'ai tres assassinats, qu’esmouguèron la comunitat curda d’Euròpa tota. La polícia lo metèt ensin à disposicion de la justícia après n’aver ordonat la detencion dijòus passat. Lu enquistaires explícon qu’an descubèrt quauqui contradiccions dins la declaracion que faguèt sus dei sieus moviments lo jorn dei assassinats, que coïncídon pas mé li versions d’autres testimònis ni m'ai imatges dei camèras. « Siguèt un dei darriers a vèire li tres activistas vivi », diguèron de foants de l’enquista, qu’indícon que quora siguèron descubèrti li contradiccions e que li demandèron d’explicacions, lo suspècte vorguèt plus parlar. Li memi foants de l’investigacion, consultadi per de mèdias francés, expliquèron que si trobèron de rèstas de pouvera, dei residús dei tirs, dins lu vestits dau suspècte.

Bretanha. Preocupats da l’absença de la lenga dau país dins lu servicis postals, lo collectiu breton Ai'ta (endavant !) organizèt una accion de sensibilisacion à la poasta de Bear en Bro-Dreger (Bretanha) lo dissabta 19 de genoier passat. La cap dau bureu de poasta sonèt lu gendarmas. Lu militants d'Ai'ta, assetats pacificament per terra, siguèron foragetats dai gendarmas.

2/ Euròpa

Lo Parlament de Catalonha aprovèt dijòus passat un document istoric : la declaracion de sobeiranetat, que definisse lo pòble de Catalonha coma un subjècte politic e juridic sobeiran. Emb’aquesta declaracion comença lo procès per exercir lo drech d’autodeterminacion e que deu menar a una consulta sus lo futur político dau Principat de Catalonha e d’Aran en lo 2014, en seguida de l’engatjament dei partits CIU e ÈRC per l’acòrdi de governabilitat. Aquelu doi partits soscrivèron lo document, que reçaupèt tamben lo vòto afirmatiu d’un dei tres deputats dau partit centrista CUP, que lu doi autres s’abstenguèron per criticar « lu renonçaments » mé que lo procès avia començat. Lo Partit Socialista Catalan s’alinhèt fins finala dins lo blòc dau non a l’autodeterminacion, emb’au Partit Populari, que qualifiquèt aquela declaracion d’illegala e d’anticonstitucionala. Mas cinc deputats dau PSC protestèron contra aquela decision e votèron pas. Alora, 41 deputats votèron de non à la declaracion de sobeiraneitat, 85 votèron d’òc, e li auguèt doi abstencions. Lo vòto metèt lo ponch final à un debat qu’acaparrava l’agenda politic catalana despí esquasi doi setmanas. Mentre lu darriers jorns, aquelu doi partits s’acordèron per una proposicion finala emb’ai ecologistas d’Iniciativa per Catalonha, que comprenia de referenças au ròtle dau parlament coma promotor dau drech de decidre. En rason dau fach que li si mençonava pas explicitament lu País Catalans e que li si mantenia la referença à l’encastre europeu en l’exercici dau drech de decidre, lo partit centrista CUP mostrèt, emb un vòto en favor e doi abstencions, la sieu posicion oficiala: « aí, mas pas ensin »

Lo portau informatiu sèrbo B92 explica qu’un rapoart elaborat per d’expèrts russos predí una seguida de cambiaments ai divisions territoriali dei estats europeus d’aicí à l’an 2035. Lu expèrts díon que si son basats sus de rapoarts dei servicis american de la CIA e russo dau GRU. Tra lu cambiaments, li a l’independença d’Escòça m’au referendum en lo 2014, la reünificacion d’Irlanda e li declaracions d’independença dau Bascoat e de Catalonha. En lo cas catalan, lo novèl estat independent si compaueria dau Principat e d’una part de Catalonha Nòrd. De mai, lu expèrts prevéon de dificultats en la mantenença de l’unitat de l’Estat francés, que perderia lo territòri basco, lo nòrd-catalan, Còrsega, e tamben, tocant Occitània, una boana partida de Provença e dau Comtat de Niça dont si creeria un estat arabi. Encara en Occitània, li mapas dessenhadi indícon meme, probablament per error involontària, qu’una partida de Gasconha seria annexada dau Bascoat independent. A l’encòup, si preve la creacion d’un nòu estat alemand compauat per Alsàcia e Lorena. Aqueu rapoart parla finda de la division de Bélgica e de l’unificacion de Flandra emb Olanda, dessénhon tamben la desaparicion de Bòsnia-e-Ercegovina, repartida entra Serbia e Croàcia. Itàlia si divideria en tres parts e Russia ocuperia una part dei territòris de Letònia, Estònia e Ucraïna. Pura, de foants russi critiqui emb’au govèrn avertísson que cau lièger aqueu rapoart en clau intèrna russa, en foncion dei sieu relacions bilaterali mé l’Union Europea ò mé de país coma Estònia ò Serbia; e finda en foncion de la paur qu’an li autoritats centrali que li repúblicas russi tórnon aquistar una autonomia reala.

3/ Monde

En Quebèc, es naissuda la Convergença Nacionala, un projècte de mobilisacion per un dialògo entra sobeiranistas. Que li formacions sobeiranisti de Quebèc fàgon l’esfoarç de si raprochar au mejan dau dialògo mutual, es la tècola qu’an declarat lu fondadors de la Convergença Nacionala, un « projècte de mobilisacion », coma si definísson. Lo sieu projècte es d’arredondir lu angles que sepàron aqueli formacions e li ajudar a cercar lu ponchs comuns per favorisar li mobilisacions conjonchi que caugue far per far créisser la causa independentista. La proposicion de l’iniciativa proven dei sòcis dau Nòu Moviment per Quebèc, una organisacion qu’afirma que si preocupa dei bregas existenti entre de personas e de grops que, e mai se confèsson que lúchon per la liberacion nacionala de Quebèc, fomènton soventifés ò mantènon de posicions afrontadi qu’adeblísson ò desgàlhon lo moviment independentista. Lauréanne Daneau, co-poarta-votz dau NMQ, afirma que la Convergença Nacionala ofre « à toi lu independentistas li milhori condicions per que la convergença dei sieu foarças sigue una capitada, un ponch de coesion e d’organisacion de la sieu eventuala victòria ». Au meme moment que si fondava la Convergença Nacionala lo 13 de genoier passat, s’anoncèt qu’entra lu 10 e 12 de mai si debaneria lo sieu promier congrès. Mentre lu mes que màncon, lu promotors de l’entitat trabalheran per establir una estrategia acordada per consensús faça ai eleccions que vènon. Lo congrès serà dubèrt a cadun dei moviments que voàlon un Quebèc liure, que sígon o sígon pas de membres dei tres grani formacions independentisti. Lo programa dau congrès meterà l’accent sus la recèrca dei possibli formulas d’aliganças electorali, de l’escrutin proporcional e dei metòdos d’accès a l’independença. De mai, se concentrerà sus l’aprigondiment de cen que significa l’identitat quebequesa, sus li valors collectivi, sus l’esplecha dei ressorsas naturali realisada per d’entrepresas estrangieri, sus la presença de Quebèc dins lo Mond e sus l’illegitimitat de la Constitucion canadiana. Un dei promiers a jónher l’iniciativa, mas embé pauc d’entosiasme, èra lo principal partit dei independentistas, lo Partit Quebequés, qu’a paur que la Convergença Nacionala vengue dins l’avenir un nòu partit rival, e mai se lu fondadors lo nègon. D’un autre costat, lo PQ es encara en espèra de vèire coma si desvoloperà o s’acaberà una autra iniciativa que si soana Front Unit e qu’a de tècolas analògui ai aqueli de la Convergença Nacionala, mas que, per aüra, a obtengut gaire d’adesions. La diferença principala mé lo Front Unit es que la Convergença Nacionala es una propoasta dubèrta e pública, mentre que lo Front Unit si manten en un plan de convèrsa discreta e esquasi secreta entra li formacions independentisti. Tamben, Opcion Nacionala regarja embé simpatia, mas finda emb una cèrta maufidança, la Convergença Nacionala. Perqué, coma díon lu sieus caps, Opcion Nacionala trabalha ja per far possible lo dialògo e li aliganças entra toti li formacions sobeiranisti. Dau sieu costat, Quebèc Solidari, denant de si prononçar en favor de la Convergença Nacionala, vòu conóisser plus ben li novetats qu’òfre aquela nòva iniciativa.

ESPOART

Après un principi de genoier impressionant, l’OGC Nissa a subit una setmana negra embé l’eliminacion en Copa de França contra Nancy, pi una contra-performança à maion dissabta contra Bordeu. En Copa de França, Nissa avia ben començat la partida en durbent l’escòre per Bosetti. Mas lu lorrans egalisèron graça à una enorma error dau calamitós gardian de Nissa Joris Delle. En segond periòdo, lu nanceian pilhèron meme l’avantatge denant de si faire rajónher en tota fin de match per un goal de Cvitanic. Li prolongacions donèron ren e lo rescòntre s’acabèt ai tirs au but. Doi revèrs de Cvitanic e Kolodzieczak ai penaltí privèron lo Gim de contunhar l’aventura en Copa de França. Dissabta contra Bordeu, lu aiglons tombèron sus una solida chorma gascona ben plaçada defensivament. Maugrat de numeroï escadenças de marcar, lo Gim trovèt pas lo camin dei filets. En segond periòdo, Bordeu durbèt la marca graça à un but de Saivet qu’aprofichèt d’una error de plaçament de la defensa nissarda. Maugrat la viva reaccion dei roge-e-negres, l’escòre non cambièt plus e la rescòntre s’acabèt sus una victòria bordalesa au Rai. A l’issuda de la 22ena jornada, Nissa es 6ena dau campionat de Liga 1. Lo dissabta que vèn, lu aiglons si desplaceran à Brest.

METÈO

Après una setmana passada incertana que succedava à una autra pròpi pluvioa, lo soleu reven per lu jorn que vènon e si mantendrà tota la setmana, embé pura quauqui neblas. Li temperaturas varieran entra 12 e 15 grados en jornada mas resteran bassi la nuèch, entra 1 e 4 grados.