PantaInfo n°27 - 21 de genoier dau 2013

PantaInfo,l’informacion setmaniera dau País Nissart e Alpenc

21 de genoier dau 2013

PAÍS NISSART E ALPENC

1/ Actualitat economica e sociala

L’operacion « Terra Segurana » menada despí esquasi un an per lucha contra la betumisacion e li expropriacions dins la Plana de Var, sèmbla aver fach d’èmulos. Ensin es naissuda pauc de temps fa l’operacion « Terra Vilarenca » à Vilars de Var. La comuna de Vilars de Var a per característica d’èstre una terra ideala per un eco-desvolopament auto-centrat. Coma en d’autri comunas dau País Nissart e de Gavotina, la màger part dei abitacions si tròvon sus de surfaça riqui e fertili ancianament cultivadi, la creissença demografica es foarta e l’expansion economica importanta : sus d’una populacion à l’entorn de 1.000 estatjants, si còmpton mai de 50 entrapresas declaradi, 15 associacions, esquasi 120 personas travalhant dins lo sector público, un desvolopament dau torisme e de l’ostalaria. Mas si constata finda una creissença de la construccion imobiliària ensin qu’una baissa de la populacion agricòla pluriactiva qu’a totplen vielhit e qu’es sensa descendença agricòla. L’associacion « Terra Vilarenca » s’es ensin creada qu’a per tècola de promòure e de desvolopar li accions agricòli de qualitat locala e respectuoa de l’environament, de metre en òbra d’animacions, de formacions, d’accions collectivi, de conseus e tot estudi necessari, de desvolopar li cròmpas gropadi per li explectacions comuni, de recercar de reprenaires e logataris, d’aquistar de terras, de favorisar l’arribada de professionals, de procedir à l’inventari de terrenhs que si porríon metre en cultura e enfin de recercar de partenaris emé lu gropes e organisacions que concórron à l’objèct de l’associacion.

Lo liceu de Drap es au coar de la Valada de Palhon, pura l’ensenhament de l’occitan nissart es pas previst. Près de 15% dei escolans sègon ja de cors de nissart donats benevolament, mas aquesta solucion non es durabla. Cau crear una vertadiera implantacion dins aquesto establiment, dau senon una part dei escolans s’en anerà vèrs lu liceus Apollinaire ò Massena dont si dónon de cors de nissart. Lu tèxtos son clars, la continuïtat pedagogica colètgi/liceu deu èstre respectada, òr lo nissart es ensenhat dins lu doi colètgis dau sector (Còntas e l’Escarena) mas pas dins lo liceu e doncas lu escolans d’aquestu establiments poàdon pas sègre lo sieu ensenhament e presentar la sieu opcion au bac. Contra aquesta aberracion, podèm firmar la peticion en linha per l’ensenhament dau nissart au liceu de Drap, en anent sus lo site petitionpublique.fr.

2/ Actualitat curturala

Lo dissabta 26 de genoier que ven, lo Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc organisa la Dictada Occitana en Nissart que festejerà la sieu desena edicion. L’eveniment si debanerà au 14 avenguda dau Trident à Nissa, en la Maion Curturala Nissarda de l’associacion Nissart per Tougiou. La participacion es à gratis e es dubèrta en toi. Li seran ja d’escolans de toi lu cors que dona lo CCOc en toi lu caires de Nissa mas la dictada serà dubèrta en toi. De segur, non s'agisse d’una còpia nissarda de la dictada de Pivòt, mas pusleu d’una animacion festiva. La dictada si farà sus d’un tèxto d'Alan Gasiglia, dictat da l'autor.

L’endeman lo diménegue 27 si debanerà lo 24en campionat dau mandar dau palhasso. Es un concors mondial. La règla dau juèc es de mandar en longuessa lo palhasso, emé l’ajuda d’un lançòu, lo mai luènh possible. Li son quatre categorias : lu nenons (de zèro à cinc ans), lu pichoi (de 6 à 11 ans), lu adolescents (de 12 à 17 ans) e lu adults (à comptar de 18 ans). Si deu forma una chorma de doi individús, que representa un país, qu’existe ò non. A la fin, si mangerà, si beurà e si canterà. La participacion es à gratis e toi son lu benvenguts.

OCCITÀNIA

1/ Actualitat política

Son a circular per Occitània de distinctius qu’identifícon lu sieus portaires coma de parlants de l’occitan. Dins un país malaut coma Occitània, dont la majoritat dei ciutadans desconóisson la lenga autoctòna e, en consequença, dont lu occitanofòns an una comprensibla percepcion d’isolament, tota iniciativa que favorisa l’usatge e la visibilitat publica de la lenga es benvenguda. Pura, si paua la question : « cau que lu occitanofòns sígon marcats dins lo sieu pròpri país ? » Sensa intrar en de comparasons istoriqui que seríon desplaçadi, d'unu crèson que lu etiquetats deuríon èstre, justament, lu occitans qu’an renonçat à la lenga dau país en favor dau francés. En fach, aquela campanha es benvenguda e deu venir un crit d’alèrta sus la discriminacion lingüística que patisse Occitània. S’agisse d’un boan imatge per desvelhar li conscienças endurmidi, s’agisse de mostrar que lu occitanofòns si dèvon marcar per si reconóisser e poder escambiar qualcu mots en la lenga dau país. Aquela campanha, lançada da Òc Pertot, s’acompanha de pegasolets, qu’emb'ai distinctius, si poàdon comandar directament sus lo site de Macarèl.

2/ Actualitat economica e sociala

A Montpelhièr, quaucu partits e collectius occitanistas van jónher la crida de País Nòstre à manifestar lo dissabta 16 de febrier que ven contra lu projèctes de lei sus l’educacion e la descentralisacion. País Nòstre « protèsta embé vigor » contra aquelu projèctes « que s’anónçon calamitós per li lengas (mau nomenadi) regionali ». Dau sieu costat, lo Partit Occitan jonhe aquela crida après aver « constatat que lo projècte de lei sus l’escòla ignòra completament li lengas regionali » e si moastra extremament susprés da aqueu mancament « qu’ipotèca l’avenir dei joves de li noastri regions ». País Nòstre vòu que la protèsta sigue unitària, e per aquò a contactat li associacions dau país. La manifestacion si debanerà lo dissabta 16 de febrier à partir de 2 oras dau predinar à la Plaça dau Peiron.

3/ Actualitat curturala

Dau 12 de genoier au 31 de decembre dau 2013, la Ciutat Foceana serà capitala europea de la cultura, embé la vila eslovaca de Košice. Dissabta lo 12 au ser, si debanèron lu actes d’inauguracion per una festassa de la musica e dei arts contemporaneus. Fins à 10 oras de sera, près de 400.000 personas èron à far fèsta per li carrieras de Marselha. L’accès despí li vilas vesini èra esquasi impossible perqué lo centre vila èra forabandit ai autos e lu autocars e lu trens èron tròup plens. Dins un grand centre vila reservat ai pedons, lo monde posquèron descubrir una Marselha imaginària, plena d’espectacles, d’exposicions, d’installacions, de bals e de performanças. Un còup alumat lo far de la fèsta, un espectacle sonor e luminós illuminèt la vila. Lo projècte cultural « Marselha Provença 2013 » amassa divèrsi municipalitats de Provença : ensin, Marselha partejerà lo sieu succès emb Ais de Provença e Arle, entra autri, que còmpton embé d’atraccions culturali. Lo lòng de l’annada, de centenaus d’eveniments culturals e artistics si meneràn a tèrme dins tot lo territòri de Provença. Dins l’evenimentàs, li aurà de plaça per toti li disciplinas artistiqui e culturali, mai que mai per la dança contemporanea, la gastronomia, lu arts plastics e scenics. Li seran finda de collòquis erudits sus l’art dins lu espacis públicos. Per contra, l’espaci reservat à la lenga e la cultura occitani es esquasi inexistent. E es ensin que si fa de cultura dins un país sensa pilhar en còmpte la cultura dau país...

INTERNACIONAL

1/ França

An bastit un ret de vilas engatjadi per li lengas minorisadi de l'Estat francés. Aqueu ret a per ambicion d'èstre un dei interlocutors representatius per lu legislators e lo govèrn sus li lengas « regionali ». A l’iniciativa de Roland Ries, cònsol màger d’Estrasborg, lo 14 de decembre passat si debanèt en la vila arsaciana un fòrum dubèrt entitolat « Dau local au global, far dei vilas lo coar dau dialògo entra li culturas regionali ». Mai de trenta responsables políticos e curturals participèron a-n-aquela jornada, embé d’animators professionals, per alestir un rapoart de discutida. Occitània siguèt representada da l’Institut d’Estudis Occitans de Tolosa, l’Estivada de Rodés e l’associacion Votz dau Sud d’Astafoart (en país Brulhés). La resulta d’aquela jornada de trabalh siguèt una declaracion d’intencions qu'afirmava lo ròtle essencial dei vilas per la sauvagarda, la transmission e la creacion en l’encastre dei lengas mau nomenadi regionali, en si dotar d’aisinas de dialògo e d’escambi entra li culturas. Emb aquela declaracion si perseguerà lo trabalh d’aqueu rescòntre, e si deu crear un ret de vilas engatjadi per li lengas e culturas de l’estat que son pas oficiali. Organisats au niveu estatal, an l’intencion de bastir una associacion de toti li vilas de la República que voàlon estructurar de collaboracions institucionali o associativi sus li activitats en favor dei lengas minorisadi. Ensin, l’iniciativa dau cònsol d’Estrasborg engatja li muncipalitats à pilhar en carga cen que l’estat laissa de caire, meme se s’agisse de drechs lingüísticos, es à dire, de drechs umans.

2/ Euròpa

Colossala manifestacion à Bilbao contra la dispersion dei presoniers bascos. Lo sera dau dissabta 12 de genoier passat, li carrieras dau centre de Bilbao (en Bascoat) s’emplissèron de gents per una manifestacion organisada dau collectiu Herrira (Cap al País) en defensa dei drechs dei presoniers d’ETA. Sota lo tema « Drechs umans, solucion, patz : presoniers bascos au Bascoat », la manifestacion cerquèt « d’exprimir la volontat majoritària de la societat basca ». Tra lu participants, li èron de representants dei diferents partits bascos, de Libertat! lo moviment político de la senèca revolucionària occitana, l’eurodeputada tolosana d’Euròpa Ecologia-Lu Vèrds Catherine Grèze, e de deputats des partits independentistas catalans ERC e PUC. « L’opinion favorabla ai drechs dei presoniers despassa de luènh li barrièras ideologiqui e polítiqui », diguèron lu organisators de la manifestacion. La participacion « colossala » dei gents dins la manifestacion pòu afortir l’exigença devèrs lu govèrns espanhòu e francés per que fàgon una nòva política penitenciària, qu’abolisse la dispersion, que liure lu tretze presoniers grevament malauts e qu’anulle la doctrina 196/2007 dau Tribunal Suprème espanhòu. Aquela doctrina es una interpretacion juridica qu’aquela cort establissèt en lo 2007 per negar a quaucu presoniers bascos lu beneficis penitenciaris que la lèi establisse, en lu obligant a demorar au manco 30 ans en preson. Lo sosten internacional à la manifestacion venguèt pas solament d’Occitània e dei País Catalans, mas finda d'Irlanda (emé la participacion de Sinn Féinn), d'Espanha, de França, d’Aití, de Colombia, de Paquistan, de Puerto Rico, de Saara Occidental e de Curdistan.

3/ Monde

Azaoad. Fa ja mai d'una setmana que França, Senegal e Mauritania an lançat una operacion conjoncha contra li milícias islamisti despí l'estat d'urgença decretat da Malí lo 11 de genoier passat en seguida à la pilhada de la vila de Konna dai islamistas. França a ja mandat en Malí mai de 700 sordats em’un quarantenau de blindats ensin que d’avions e elicoptèrs de combat qu’avíon començat un pilonatge massiu dei posicions dei islamistas. Lo 16 de genoier passat, alora que l’armada francesa comencèt lu atacs terrèstres, lo Conseu de Seguretat de l’ONU sostenguèt à l'issuda d'un acamp extraordinari l’intervencion francesa, e la declarèt legala. Lo govèrn francés reçaupèt finda lo sosten de l'oposicion. Pura, l’intervencion estrangiera en Malí si limita actualament ai operacions francesi, e s'aspèra un desplegament dei tropas africani de la CEDEAO, sostengudi da l’ONU. Dau sieu costat Govèrn Provisòri Cabile saludèt dins un comunicat diluns passat « aquesta intervencion que, menada au sieu terme, deurà eradicar lo perilh jihadista de Sahèl […] e metre fin […] ai ambicions dei militaris argerians que, per AQMI interpauat, faíon de la region la sieu « rèire-cort » ». Lo govèrn cabile estima qu'es Argeria qu'a mandat lu sieus aligats d'AQMI, de MUJAO e d'Ansar ad-Dine per torpejar l'independença d'Azaoad. Segond un autre sorgent d’informacion que ven dau servici d’entrasenhament militari francés e qu’es citat dins un article dau Canard Enchaîné parut au mes de junh passat, l’ajuda financiària que reçèvon li bandas islamisti proven de Qatar, un aligat decisivament ben genant per França…

La guèrra de Malí s'es exportada finda en Argeria, qu’avia paur que lo conflicte l’afectesse. Dimècres passat, près de 400 personas siguèron raubadi dins una installacion gasièra. Lu raubaires demandèron la fin de l’operacion francesa en Malí e avertissèron que França e lu autres país seríon « responsables » de cen qu’arriberia ai 41 ostatges que teníon. L’agression èra revendicada da Moctar Belmoctar, cap d’una faccion dividida d’AQMI (Al Qaida au Magrèb Islamic), que lu sieus membres son conoissuts per de numerós raubatòris e per aver atacat lo ralí París-Dacar. Divendres passat, Argeria lançèt contra lu raubaires un atac que s’acabèt l’endeman em’ un bilanç foarça peant de 23 ostatges e 32 raubaires tuats, segond lu sorgents oficials.

Equator. A l’issuda d’un procès lòng de mai de 10 ans, la multinacionala petroliera Chevron-Texaco es estada condamnada à versar 19,2 miliards de dollars de dedaumatjament (un recòrdi istoric) ai 30.000 estatjants d’una region victima de la sieu activitat. L'explectacion dau petròli en Amazonia Equatoriana comencèt en lo 1972 dins l'entosiasme que suscitèt la perspectiva d'una novèla èra de prosperitat. Quaranta ans pus tardi, la region dont siguèt extracha lo petròli es la mai paura d'Equator e presenta lu taus de cancre mai auts de tot lo país tant la multinacionala a laissat lu luècs dins un estat ecologic catastrofic. En lo 1964, Texaco bastèt lo sieu promier puèg e raubèt per aquò de centenaus de miliers d'ectars de forest à la populacion locala contra quauqui siètas e quauquaren da manjar. Mentre li 20 annadas d'explectacion petroliera (dau 1972 au 1992), Texaco a ensin deversat 60 milions e mièja de litres de petròli e 68 miliards de litres d'aiga toxica dins l'ecosistema e lu rius amazonians. Sensa parlar dei milions de metres cubes de gaz qu'an cremat à l'ària liura. Una catastròfa que si pòu comparar à-n-aqueli de Chernobil, de Bophal ò d'Exxon Valdez, à la soleta diferença que s'agissia d'incidents dins aquelu tres cas, alora que tocant l'Amazonia Equatoriana, èra la resulta d'una volontat deliurada de faire d'economias, segond li conclusions dau jutjament. En consequença, li ribas dau riu, dont li populacions amerindiani tiràvon l’aiga e la pesca, èron constantament polluadi dau petròli. De malautias per li quali non li avia de remèda decimèron la populacion, menant à la limita de l’extincion li sieu costumas, la sieu lenga, la sieu memòria e li sieu credenças. Davant una tala injustícia, lu estatjants de la region ceèron lo Front de Defense d’Amazònia, que venguèt en lo 2001 l’Assemblada dei Victimas de Texaco, foarta de 30.000 indigenas e colons e qu’avia per tècola d’obtenir per lu tribunaus de justícia la reparacion de toi lu daumatges environamentals e socials produchs da Texaco mentre li sieu 20 annadas d’activitat petroliera. En lo 1993, un grope d’avocats, colons e indigènes, avia depauat una lanha contra Texaco à New York. Mas lo jutjament èra sistematicament blocat da la chorma milionària dei avocats de l’entrapresa de que l’argument principal èra que lo procès si deu tenir en Equator. « Texaco si pensava qu’aià la justícia èra corrompuda e que podia crompar lu jutges emé quaucu centimes », explica Alejandra Almeida, d’Accion Ecologica. En lo 2002, lo jutjament siguèt transferat en Equator, coma lo volia la companhia, e lo procès comencèt un an mai tardi, mas li caua si debanèron pas coma la multinacionala l’avia previst : la mobilisacion populària siguèt constanta e de centenaus d’indigènas à la poarta dau tribunal acapitèron de far pression sus dei jutges. Maugrat de mejans astronomicas (mai d’un miliard de dollars en avocats e expertisas) que li permetíon de manipular l’informacion, de crompar lu govèrns e de corrompre lu jornalistas, lo procès s’avançava sensa boani perspectivas per la multinacionala. La sieu equipa d’avocats lancèt alora divèrsi tàcticas : temptèt en promier de refudar lo procès en considerant l’Assemblada dei Victimas coma una « associacion criminala », pi provèt de fa revenir lo procès ai Estats-Units sota pretèxto qu’Equator emplissia pas li condicions per un procès just. Capitèron pas : la pression exteriora èra constanta, coma li acampada massivi e li accions lançadi per empachar de contacts indesirables entra jutges e representants de l’entrapresa. Lo 14 de febrier dau 2011, la justícia equatoriana emetèt lo sieu jutjament e lo confirmèt en genoier dau 2012 : Chevron-Texaco siguèt reconoissut coupable e condamnat à versar 19,2 miliards de dollars de dedaumatjaments à la populacion locala, un recòrdi istoric. Lu avocats dei 30.000 indigènas e païsans comencèron sus lo còup de desmarchas per recurbir aquesta soma. Pas en Equator, dont la companhia americana avia retirat lu sieus fonds fa ja totplen de temps, mas au Canada, au Brasil e en Argentina. Lo 7 de novembre passat, la justícia argentina decretèt la sesida dei fonds de la multinacionala. L’argent serà distribuït non individualament mas d’un biais collectiu. La màger part de l’indemnisacion sierverà à la reparacion de l’environament, la rèsta anerà ai espitaus, escòlas, aprovisionament en aiga e autres investiment per lo desvolopament de la region.

ESPOART

L’OGC Nissa a encara marcat un grand còup en campionat de Liga 1 en anent s’impauar à Lille per 2 à 0. Davant de lillés entraprenents mas en mancança de resultas, lu aiglons an fach pròva d’un realisme e d’una reüssita excepcionals. La promiera part dau rescòntre èra barrada emé doi chormas solidament posicionadi emé un escòre nul e vièrge à la mièja temps. Mentre la segonda part lu nordistas dominàvon e manquèron de durbir la marca. Era sensa compta sus la parada de l’inevitable Ospina. Devèrs la fin dau match, lo Gim durbèt l’escòre per Civelli à la 77a minuta, pi tot just après èstre intrat en juèc, lo jove Maupay donèt lo còup de graça sus d’un contra dètz minutas mai tardi. A l’issuda de la 21a jornada, Nissa es à la 4a posicion dau classament, davant li doi chormas bretoni Rennes e Lorient, e à tres ponchs de Bordeu, lu gascons auguent perdut 1-0 à maion contre lo club qatari París Sant German.

METÈO

Plourà fins à dimècres. A comptar de dijòus lo soleu serà de retorn, mas de foarti pluèias son à prevèire lo diménegue que ven. Li temperaturas varieran entra 8 e 10 grado en jornada, e entra -3 e -5 de nuèch.